92-15-11-03
Tijdschrift
++ ONS EIKEVLIET ++
Eikevlietvrienden
samen op 31 augustus ll.
Het
is alweer een tijdje geleden, maar velen onder u zullen het zich nog
ongetwijfeld herinneren! De Eikevliet-vrienden bijeen voor hun jaarlijkse
samenkomst in Eikevliet. Ditmaal was het de 26 ste keer, want na de oprichting
van de vereniging in 1977 naar aanleiding van het jaar van het dorp in 1976
werd de eerste bijeenkomst gepland in 1978.
Telkenjare komen een kleine honderd leden afgezakt naar hun
geboortedorp Eikevliet om vroegere vrienden en kenissen weer te zien en bij te
praten over vroeger en nu.
Het bestuur tracht deze samenkomsten dan ook altijd interessant te
stofferen door het inrichten of organiseren van een speciaal evenement zoals
een zoektocht, een tentoonstelling of een wandeling of dergelijke.
Dit jaar werd een wandeling voorzien naar Puurs naar het Hof van
Coolhem. Een vijftigtal moedigen vertrokken in Zaal De Balans onder een kleine
motregen om 14:00 h richting Eikse Amer en Kleine Amer tot in het Hof van
Coolhem. Daar werden we opgewacht door 2 ervaren gidsen. Dezen hebben onze
twee groepen rondgeleid op het domein en door hun kennis en vakkundige uitleg
hebben we bewonderend kunnen genieten van het mooie park en zijn speciale
bomen en planten. Zelfs verrrekijkers hadden ze voorzien voor geinteresseerden
om het zeer specifieke vogelbestand van het park te kunnen ontwaren.
Na een lekkere verfrissing of een heerlijke tas koffie op het domein
werd dan richting Eikevliet geblazen om 16:00 h
Daar werden we immers verwacht om 17:00 h voor een lekkere
broodjesmaaltijd aan een zeer democratische prijs
( van de uitgebreide diners zoals vroeger zijn we een beetje afgestapt
want ook moeder Maria wordt een dag ouder ).
Het belangrijkste is immers dat we samen zijn onder vrienden en dat we
een gezellige babbel kunnen doen. Maar ook na onze maaltijd was er nog iets
voorzien. Er werd namelijk een
film vertoond over de grote overstroming van
Daarna werd het voor de meeste stilletjes aan tijd om richting huiswaarts te keren want de volgende dag was weer een werkdag voor velen of misschien wel de eerste schooldag voor sommigen.
Rendez-vous volgend jaar op zondag
29 augustus 2004. Noteer het nu al in je agenda zodat je er zeker bij
kan zijn.
_______________________________ Jef De Clercq
In ons vorig blaadje van augustus werd gevraagd uw lidmaatschapsbijdrage
voor 2003 te voldoen door betaling tijdens het ledenfeest of door
overschrijving. Een groot aantal hernieuwden reeds hun lidgeld zodat ze verder
ons driemaandelijks tijdschriftje blijven ontvangen en geinformeerd blijven
over het reilen en zeilen in ons geboortedorp. Een aantal leden echter dienen
nog hun lidgeld te voldoen en hebben waarschijnlijk nog geen tijd gehad of
zijn het vergeten. Of misschien is er wel een misverstand van onzentwege ?
Daarom nogmaals deze oproep het lidgeld over te schrijven op rekening
000-1204750-10 van
Eikevlietvrienden. U kan ook het lidgeld voldoen bij één der bestuursleden
indien je iemand regelmatig ontmoet.
Het lidgeld bedraagt nog steeds € 6,50 per gezin en wordt gebruikt voor het drukken en verzenden van ons drie-maandelijks tijdschriftje. Dus als je verdere wil geinformeerd blijven, voldoe het lidgeld dan asap.
Wanneer deze tekst met gele fluorstift gekleurd is, is volgens onze
administratie uw lidgeld nog niet ontvangen !
___________________________________JDC
Sint-Donatus.
Toen ik op het internet zo maar wat rondneusde vond ik ergens volgende
vraag: Waarom aanroept men Sint-Donatus tegen blikseminslag?
De vraag werd op het internet gesteld door Roger Vandaele.
Zij werd beantwoord door A. Van
Grinsven.
Onweer werd heel lang gezien als de toorn van de goden.
In de middeleeuwen dacht men dat de dondergod Wodan of Thor verdreven
kon worden door het luiden van klokken. In
1794 sloeg de bliksem driemaal binnen het uur in op de klokkentoren van
Hermekeil bij Trier. De bliksem
liep via het klokkentouw naar beneden en doodde iedere keer de klokkenluider.
De plaatselijke deken Cochem stichtte de Donatus Broederschap en men
ging toen gewijde klokken gebruiken, de zgn.
Donatusbellen, om het onweer te verdrijven. De mensen gingen tijdens
het onweer in huis rond terwijl ze met Sint-Donatusbelletjes rinkelden. De
Donatus Broederschap ontleende zijn naam aan Donatus (2de eeuw na Christus)
een Romeins soldaat en martelaar, die later heilig werd verklaard en die werd
en wordt nog in Rijnland, Nederland en België vereerd als patroon tegen
onweer. Zijn feestdag is 30 juni.
Omdat de heilige Donatus vroeger in Eikevliet op een speciale manier werd
vereerd ging ik op het internet wat verder neuzen.
Donatus behoort tot de zogenaamde catacomben heiligen, van wie in
historisch opzicht niets bekend is, maar over wie diverse legendes bestaan. In
1652 werd het gebeente dat aan deze heilige wordt toegeschreven overgebracht
uit de catacomben van Sint- Agnes bij Rome naar Münstereifel (thans Bad Münstereifel
Nordrhein-Westfalen). Volgens de legende zou hij in het midden van de 2de eeuw
na Christus te Rome geboren zijn als zoon van een edelman en veldheer, genaamd
Faustus, en van Flaminia een vrouw uit een achtbare familie die zich tot het
christendom bekeerde. Haar zoon
zou ook officier in het Romeinse leger zijn geworden en wordt doorgaans ook zo
afgebeeld. Omdat Donatus deel zou hebben uitgemaakt van het zogenaamde
“legio fulminata” (bliksem legioen), wordt hij afgebeeld met een
pijlenbundel in de hand, bestaande uit bliksemschichten.
Zijn naam heeft de Rijnlanders misschien doen denken aan de donder.
Vaak werd zijn naam gegraveerd in kerkklokken die onder meer bij
opkomende gevaren, zoals noodweer en brand, werden geluid.
Zijn reputatie als donderheilige verspreidde zich in de Nederlanden door
de activiteiten van de Capucijnen uit het klooster te Arlon, die vanaf 1725 de
verering structureel intensiveerden via devotieboekjes, prentjes en litanieën.
De in 1742 te Arlon opgerichte broederschap werd door de paus
goedgekeurd en met verscheidene aflaten gepriviligeerd.
Door de Capucijnen te Velp werd in diverse plaatsen de verering van
Donatus gepropageerd. In 1779 ontstond te Reek in Nederland de eerste
bedevaartsplaats. In de streek van 's-Hertogenbosch heb ik nog een vijftiental
broederschappen gevonden, dikwijls ontstonden ze na blikseminslagen op de
kerktoren of op personen. In Wijcken werd in 1833 de pastorie en het jaar
daarop de kerktoren door de bliksem getroffen. In 1836 werd de broederschap
opgericht. In Hapert werden twee
parochianen door de bliksem getroffen en werd in 1898 ook de broederschap
opgericht.
Waarom de pastoor van Eikevliet de broederschap van Sint-Donatus heeft
opgericht heb ik niet kunnen achterhalen. Wel is het de oudste broederschap op
1 na van al die ik gevonden heb. Het was Martinus-Joseph De Muyer die er in
1822 mee begon. Zijn zerk staat
rechts naast de kerkdeur in de kerkmuur. In
1899 waren er 9956 leden in de Sint-Donatus Broederschap van Eikevliet,
parochianen en bedevaarders. Zoals in bijna al de andere bedevaartplaatsen
werd hij hier ook op de tweede en de derde zondag van juli gevierd.
De parochianen vereerden na de hoogmis de relikwie.
De bedevaarders kwamen na de middag naar het lof waarna ze ook de
relikwie vereerden en hun bijdrage offerden. Ik heb daarover navraag gedaan
bij Marieke Van Hoeywegen. Zij kon zich die tijd nog heel goed herinneren. Uit
gans de streek kwamen de mensen beewegen om van blikseminslag gespaard te
blijven en om goed weer te hebben voor de vruchten op het veld.
Er waren toen nog heel veel kleine boerkens die blij waren als ze
genoeg eten konden winnen om ook hun varken vet te mesten.
Als de oogst tegen sloeg hadden ze in de winter zelf ook armoe.
Maar nu, zei Marieke, nu spreekt er niemand nog van Sint-Donatus
kermis, de relikwie wordt niet meer vereerd, hij wordt zelfs niet meer in de
kerk vernoemd. Moeder, moeder,
windt u zo niet op, zei Lizette, dat is niet goed voor je hart. Ja maar, ‘t
is toch waar, ging Marieke verder, iedereen is hem vergeten.
Alleen de wip maatschappij geeft nog een Sint-Donatus schieting.
Ik weet nog goed, ging ze verder, toen de eerste wip in de Vennen gezet
was, (de Vennen was de weide van Boeyckens waar nu het Eikerveld is) vroegen
onze Frans en schepene Meeus zich af hoe ze de maatschappij zouden noemen.
Laat ons Sint-Donatus kiezen, dan hebben we altijd goed weer, besloten ze.
In Eikevliet is de viering van de heilige Donatus helemaal verdwenen lees
ik in ons blaadje van augustus 1981. Ik
citeer: De tweede zondag van juli is het kermis in ons dorp - vroeger Donatus
kermis genoemd - naar de heilige patroon tegen donder en bliksem die in onze
kerk bijzonder vereerd werd. Met
die dag had er vroeger na de hoogmis een processie plaats, driemaal rond het
kerkhof, waarin het beeld van die heilige werd meegedragen. Later werd dat een
gewone processie door de straten van het dorp. Er werd die dag ook gezegend
met de relikwie van deze heilige, en vele vreemdelingen kwamen naar Eikevliet
om "te zegene te gaan" en zo bescherming te bekomen
Er bestond zelfs een genootschap van de heilige Donatus.
In 1899 waren er 9 956 leden. Niet
alleen Eikevlietenaren maar ook leden van de omliggende dorpen, vooral van
Niel waar pastoor Crabbé onderpastoor geweest was.
Deze pastoor had zoveel vertrouwen in Sint Donatus dat hij verbood een
bliksemafleider te plaatsen op de
toren van onze kerk. Donatus zou
onze kerk beschermen.
In de streek van 's-Hertogenbosch heeft men eind de jaren 80 een poging
ondernomen om de viering nieuw leven in te blazen. Van beschermer tegen onweer
ging het naar beschermer tegen luchtgevaren, naar de zorg voor het milieu,
tegen kernwapens, naar de zorg voor gans de Schepping.
Zelfs in sommige kleine parochies ging de bisschop van 's-Hertogenbosch
de misviering voor. Van die nieuwe
impuls blijft nu in de eenentwintigste eeuw ook niet veel meer over.
---------------------------------J.M.
Zondag
29 augustus 1886.
Om 4.00u deden zes personen uit Boom, vier meisjes en twee jongens, allen ongeveer 20 jaar oud, een pleziertochtje in een ijzeren boot naar de kermis van Kalfort. Aan het " Eikevliets- gat" ging een van de jongeren, Louis De Jonghe, aan wal om de boot met een koord voort te trekken. Toen zetten de vrouwen zich alle vier langs de zelfde kant om hun vriend Alfons Thieri toe te laten een eindje touw aan De Jonghe te werpen. Door die verplaatsing kantelde de boot om, met het verschrikkelijk gevolg dat vier personen verdronken. De slachtoffers waren allen uit Boom afkomstig en ongehuwd: Regine Vanden Briel, Joanna Vanden Briel, ( zij waren de steun van hun moeder weduwe), Isabelle Férauche was de steun van haar vader weduwnaar, en Alfons Thieri, smid en maker van het ijzeren bootje. Hij was de rechter arm van zijn oude vader weduwnaar. De vijfde persoon, Maria Thieri, werd gered door de schipper Cleerbout van de Eikse Amer.
------------------------------------J.M.
DROEDEL
Als je 's morgens gewekt wordt door het gerinkel van zo'n wekker en je niet kunt zien hoe laat het is, mag je u gerust omdraaien in je warme nest. Voor mensen zoals ik, die gratis met de bus mogen rijden, is dat geen probleem. Voor anderen misschien wel, want die voelen zich ook tijdloos. Of een wekker waarvan de wijzers weg zijn tijdloos is, moet je maar op je werk vragen.
Zoals je op de
tekening ziet zijn de " wijzers weg" .
De oplossing van de droedel is dus: wegwijzers.
Nieuwe droedel.
Als
’s nachts de vinger der wet er u op wijst dat er maar een lamp brandt kan
dat heel vervelend zijn. Vooral als je al een beetje veel over tijd bent en je
de verloren tijd snel wilt inhalen. Je
ogen worden wat zwaarder en je voet misschien ook.
De arm der wet kom je op de meest ongelegen ogenblikken tegen, wat hier
zeker het geval was.
Veel plezier met deze nieuwe droedel.
-----------------------------------J.M
Nostalgie
:
DE RUS.
In de slijkhoek naast Mieke Pip, woonde in de zeventiger jaren een man
van Russische afkomst nl.: Pietrov Savvitch Nahaboff.
Hij werd geboren te Bessarabië op 18-3-1868 en overleed te Hoboken op
13-4-1977.
Hier in Eikevliet werd hij algauw “de rus” genoemd.
Toen ik het levensverhaal van deze man las, was ik verbaasd wat Nahaboff
in zijn leven had meegemaakt. De woorden zeemachtofficier, krijgsgevangene,
wereldreiziger en kluizenaar zijn zeker niet uit de lucht gegrepen. Ik kan mij
als kind deze man nog goed herinneren, sterk als een beer en een grote
kindervriend.
In het Rusland van de tsaren maakte hij een blitscarriëre in de hogere
zeevaartschool.
Reeds op 32-jarige leeftijd promoveerde hij tot luitenant-kolonel en nam
hij deel aan de Boksersopstand in China. (1900)
Tijdens de Russische-Japanse (1904)
oorlog werd hij als één van de legeraanvoerders krijgsgevangenen gemaakt
en afgevoerd naar Nagasaki (Japan).
Hij wist echter te ontsnappen en als verstekeling aan boord van een
Frans schip bereikte hij Odessa.
Voor zijn moedig gedrag in het vuur van de strijd ontving hij de
grootste Russische onderscheiding en werd hij bevorderd tot militair chef van
Vladivostok.
Tijdens de eerste wereldoorlog vocht hij in Warchau en werd toen
teruggeroepen om de tsaristische wacht te versterken in Sint-Petersburg omdat
er revolutie dreigde.
(de Russische revolutie 1917
o.l.v. Lenin)
Nahaboff was een vaderlandslievend aanhanger van de tsaar (Nicolaas II).
Omdat het leger van de tsaar (Wit-Russen) verslagen werden, werd hij
aangehouden en verbannen naar Irkoetsk (Siberië), waar hem de kogel wachtte.
Toen duizenden reeds terechtgesteld waren en het de beurt was aan Nahaboff,
was er geen munitie meer. Toen hij vernam dat het enkele dagen duurde voor er
terug munitie aanwezig was, vluchtte hij te voet door
Siberië tijdens een ijselijke winter. Via Mongolië bereikte hij
China.
Als wraakneming om zijn geslaagde ontsnapping, werden zijn echtgenote
Elena Dombrovsky en zijn zeven kinderen gedood.
Na vele omzwervingen blijft het avontuur hem aanlokken. Op 52-jarige
leeftijd werd hij eerste machinist op een koopvaardijschip. Deze taak zou hij
nog VEERTIG jaar uitoefenen.
In 1927 - hij is dan negenenvijftig jaar - kwam hij via Parijs naar
België.
Hij verbleef een tijdje in Antwerpen en in Oostende waar hij zijn
24-jarige vrouw leerde kennen. Het gelukkig paar kreeg zes kinderen.
Hoe sterk deze man moet geweest zijn, bewijst het feit dat hij als
95-jarige nog varend zeeman was. Hij werd immers aangeworven door een Britse
firma voor de vaart Londen-Singapore.
De dokter verklaarde Nahaboff voor deze job volledig gezond.
Aan het kruispunt van zijn
leven, nam hij de weg naar Eikevliet, een dorpje zoals zovele in Rusland.
In ons dorp leefde hij jaren als een kluizenaar, hij kookte zijn eigen
potje, onderhield zijn huis en was als 106 –jarige nog actief als
uurwerkmaker.
Ondanks zijn hoge leeftijd bezocht hij regelmatig zijn dochter die in
Hemiksem woonde. Daar is hij dan ook gaan bijwonen toen de last der jaren te
zwaar begonnen door te wegen.
Pietrov Savvitch Nahaboff speelde ook gitaar, wat hem ongetwijfeld deed
wegdromen naar zijn vaderland waar hij de balalaika speelde.
-----------------------------------D.P.
20
Eeuwen Bornem: Een dorp in Vlaanderen?
Julien is reeds enkele decennia voorzitter van de Bornemse kultuurraad
en is in die hoedanigheid dan ook continu bezig met cultuur en kunst, iets
waarvoor hij een enorme passie heeft en aldus ook een zeer groot expert is in
geworden.
Dit boek is het resultaat van 30 jaar opzoeken , verzamelen en
bestuderen. Het geeft antwoord op alle vragen in verband met de geschiedenis
van Bornem over een periode van 2000 jaar, 20 eeuwen.
Gebaseerd op vele tot op heden nooit besproken documenten, geeft het een
bijzonder klare kijk op het moeilijke leven van onze voorouders in vroegere
eeuwen. Verrassende en boeiende verhalen over de omstandigheden waarin zij
moesten leven.
Vragen als:
Hoe is Bornem ontstaan?
Waar was het eerste centrum?
Wat hadden de Graven van Vlaanderen met Bornem te maken
Waren er Tempeliers in Bornem?
Trokken mannen van Bornem en Hingene mee op kruistocht in de 13 de eeuw
en wie ?
Wat zegde het politiereglement van Bornem in 1500 ?
Wie stierf tijdens de pestepidemie in 1666 ?
De Boerenkrijg in onze streken in 1798.
Wat was de rol van de harmonies en fanfares ?
En nog zoveel meer komen uitgebreid aan bod in dit met veel foto’s
prachtig geillustreerd boek van 400 bladzijden.
Het boek kan nog aan voorverkoopprijs ( alhoewel deze periode nu
verstreken is ) besteld worden door leden van onze vereniging voor
€ 30 bij de voorzitter ( tel 0475/ 73 63 78 )
of één der bestuursleden. Het boek wordt U thuis bezorgd.
De normale prijs bedraagt €
40 !
Voor iemand die van de geschiedenis van zijn geboortestreek houdt niet
te missen of als geschenk voor een goede vriend onder de kerstboom !
_____________________________
JDC
TONEELKRING
“TAAL
& KUNST”
EIKEVLIET
speelt
:
‘ONTKOPPELD’
(The
Odd Couple) (Female version)
Auteur
: Neil Simon
Regie
: Gy Thys
Korte
inhoud
Eén
avond per week organiseren een aantal vriendinnen
een
Trivial Pursuit party. Deze
spelavonden zijn een alibi om over vanalles te praten, maar vanavond blijft
één van de vriendinnen wel lang weg.
Wat
is er met haar gebeurd ?
In
dit verhaal worden twee vrouwen samengebracht die zo van karakter en
levensfilosofie verschillen dat het onmogelijk lijkt om samen te leven.
Dit
stuk, gebaseerd op “The odd couple” dat zowel in het theater, op film als
op tv hoge toppen scheerde,
is
een typisch Neil Simon stuk.
Uit
een verdrietige en pijnlijke situatie weet Simon veel humor te halen met heel
herkenbare situaties.
Zijn
humoristische kijk op de personages geven dit blijspel een extra dimensie.
(Vervolg van de viering 150 jaar KFSC)
1.
Sociale afkomst van muzikanten, ereleden en bestuur
1.1.
Muzikanten
Door aan te sluiten bij een amateurmuziekvereniging, kregen arbeiders de kans zich op het culturele terrein te begeven. De arbeidende klasse was goed vertegenwoordigd, maar het aandeel van de burgerij bleef belangrijk.
1.2.
Ereleden en bestuur
Ereleden en bestuur maakten zonder uitzondering deel uit van de gegoede klasse. Hun rol bestond erin de muziekmaatschappij financieel recht te houden. Mensen die er praktisch belang bij hadden om erelid te worden, waren het talrijkst vertegenwoordigd: bakkers, brouwers, herbergiers, nijveraars, politici. In Eikevliet waren er zodanig veel herbergiers erelid, dat er een beurtrolsysteem opgezet werd om de muziekrepetities en bestuursvergaderingen telkens in een andere herberg te laten doorgaan.
Ook bij de oprichters van St. Cecilia Eikevliet, die meteen de eerste bestuursploeg vormden, vinden we dezelfde beroepsprofielen terug : twee brouwers, twee handelaars, een bakker, een maalder en een zoutzieder. We moeten eerlijk zijn en toegeven dat de initiatiefnemers niet alleen kunstliefhebbers waren, maar ook economisch voordeel roken.
De
erevoorzitter van een muziekvereniging was vaak iemand van adellijke afkomst
die de financiële tekorten persoonlijk bijpaste. Voor Eikevliet was Hertog
d’Ursel, burgemeester van Hingene, de geknipte man.
2.
Doelstellingen en activiteiten van muziekverenigingen
4.1
Doelstellingen
2.1.1.
Artistieke
De meest voorkomende doelstellingen waren logischerwijze te situeren in de artistieke sfeer, nl. de ontwikkeling van de muziekkunsten. Bij St. Cecilia Eikevliet is dat niet anders. In het reglement staat klaar en duidelijk : “De fanfaremaatschappij heeft tot doel de instrumentele muziek te beoefenen”.
2.1.2.
Vermaak &
ontspanning
Een tweede vaak terugkerende doelstelling bestond erin “vermaak en ontspanning” te geven aan zowel de leden van de muziekkorpsen als aan de toehoorders. St. Cecilia Eikevliet verwoorde het als volgt : “De fanfaremaatschappij heeft tot doel de parochiale en gemeentelijke plechtigheden, feestelijkheden en andere muzikaal op te luisteren”.
2.1.3.
Ideologische
en idealistische
Veel
fanfares en harmonies gingen nog een stap verder en lieten ook ideologische en
idealistische doelstellingen aan bod komen. Het ging dan om rechtvaardigheid,
vrede, broederlijkheid. Ook St. Cecilia Eikevliet deed mee en bepaalde : “De
fanfaremaatschappij heeft tot doel de eensgezindheid en onderlinge vriendschap
van de Eikevlietse bevolking te stimuleren”.
4.2
Activiteiten
4.2.1.
Vaderlandslievende
In hun doen en laten bleven de muziekverenigingen opvallend loyaal t.o.v. het gouvernementele gezag. Vooral activiteiten rond de Koninklijke Familie en de Natie waren zeer populair. Zo nam St. Cecilia Eikevliet deel aan het opluisteren van het bezoek van HM Koningin Marie-Henriëtte op het Kasteel d’Ursel te Hingene in 1868. En ook de vieringen van 50 jaar Belgische onafhankelijkheid te Brussel (1880) en 75 jaar Belgische onafhankelijkheid te Antwerpen (1905) vinden we terug in het palmares.
4.2.2.
Liefdadigheid
Daarnaast vervulden fanfares en harmonies een belangrijke sociale functie binnen dorp en stad en werden er ook liefdadigheidsconcerten georganiseerd, waarbij de winst voor een filantropisch doel werd gebruikt. Samen met Taal & Kunst organiseerde St. Cecilia Eikevliet Muziek- en Toneelfeesten ten bate van de
· door epidemieën getroffen gezinnen (1865)
· slachtoffers der overstromingen in Moerzeke (1906 & 1928)
·
slachtoffers van de V1 raketbom in Wintam (1946)
4.2.3.
Festivals
Het
inrichten van en het deelnemen aan muziekfestivals was nog zo’n geliefkoosde
activiteit van muziekmaatschappijen. Festivals werden georganiseerd n.a.v.
allerlei evenementen : inhuldiging van een vaandel, kermissen, religieuze
feesten. Steden richtten festivals in om toeristen aan te trekken. Zo trad St.
Cecilia Eikevliet o.a. op in Mechelen, Gent, Brussel, Oostende, St.Niklaas,
Antwerpen en Dendermonde en speelde ook tijdens de wereldtentoonstellingen van
1910 en
Tijdens grote manifestaties werd er wel eens geknoeid met de bezetting : bestuursleden werden dan ingeschakeld als figurant. Ze kregen een instrument in handen gestopt en moesten doen alsof ze bliezen. Om valse noten te vermijden werden stoppen in de instrumenten gestoken. De play-back show was geboren ! En u dacht dat VTM die uitgevonden had ? Kom zeg !.
5. Werking en organisatie van muziekverenigingen
5.1.
Sociale controle
5.1.1.
Orde en tucht
Typisch was het feit dat het bestuur een grote sociale controle uitoefende op zijn muzikanten. In de meeste reglementen was een uitgebreid en streng boetesysteem opgenomen en van de spelende leden werd weinig inspraak geduld. In het reglement van St. Cecilia Eikevliet vinden we boetes terug voor zowat alles wat een muzikant kan mispeuteren :
· Op de repetities of de maandvergaderingen te laat komen, te vroeg vertrekken of helemaal niet komen
· Op de repetities te vroeg spelen of nà het signaal spelen, of niet spelen als men aanwezig is
·
Weerspannigheid
of onbetamelijk gedrag : “Persoonlijke ruzies, verwijten en godslastering
zullen op het eerste verzoek van de voorzitter ophouden, of er volgt een
boete”.
En dan de tarieven: de bedragen variëren tussen 5 centiemen en 60 centiemen. Of in oude Belgische Franken van vandaag : tussen 10 en 110 BEF. En voor de knappe koppen onder jullie : tussen 0,25 en 2,75 EUR.
Maar het sterkste nog is het feit dat al deze boeten zorgvuldig opgetekend werden door een boetemeester in een speciaal daarvoor bestemd boeteboek. De totale boetebedragen waren zelfs belangrijk genoeg om ze jaarlijks in de financiële verslagen als een apart item op te nemen. U kan dat straks gaan bekijken in de tentoongestelde archiefstukken.
Even tussendoor : inderdaad, het leven is duur geworden de afgelopen 150 jaar :
1 frank uit 1853 is vandaag zowat 183 oude Belgische Franken of 4,50 Euro. Maar daar heeft de fanfare niks mee te maken natuurlijk ; daar zitten de Martensen, Dehaenes en Verhofstadten voor iets tussen. Denk daar morgen nog maar eens aan vóór u het rode potlood of de computerpen hanteert !
5.1.2.
Aanwezigheden
Een ander probleem dat binnen elke muziekvereniging wel voorkwam – en vandaag nóg voorkomt – was de muzikanten naar de repetities te krijgen, of ze er te houden. Het gebeurde courant dat muzikanten tijdens de repetities de zaal verlieten of na de pauze niet meer terugkwamen. Soms kwam ook de dirigent niet opdagen. Een aantal verenigingen trachtten hun muzikanten om te kopen met bier of met geld. Ook in Eikevliet hebben we ooit het systeem gekend van één gratis consumptie per repetitie voor elke aanwezige muzikant. En ook vandaag nog bestaat een kortingformule voor de deelnameprijs aan het jaarlijkse teerfeest, die gebaseerd is op de prestaties van iedere individuele muzikant.
5.2.
Financiële toestand
Het grootste zorgenkind van elke muziekvereniging was wel de financiële toestand. Uitgaven waren er genoeg : loon van de dirigent, aankoop van partituren, maar vooral van muziekinstrumenten wogen zwaar door op het budget. Aan de inkomstenzijde waren er lidgelden, giften en subsidies. Wanneer een muziekvereniging over te weinig financiële middelen beschikte, werd er vaak bespaard op de onkosten voor een dirigent. Wat dan automatisch een verminderde muzikale kwaliteit tot gevolg had . En daardoor had de vereniging nóg minder overlevingskansen. Een straatje zonder einde dus. Trouwens, financiële beperkingen of problemen zijn tot op de dag van vandaag nog altijd aan de orde bij heel wat muziekverenigingen.
Als we dit alles goed beschouwen, dan is er eigenlijk niks nieuws onder de zon. Geld en macht, werken en ontspanning, de beste willen zijn : het was toen aan de orde en het komt vandaag nog altijd aan bod. Misschien is juist dát de overlevingskracht van een vereniging als de fanfare : iets wat al 150 jaar meegaat, dat is klaar voor de volgende 150 jaar.
2.
Dirigenten
Willem
Broeckmeyer
In 1855 werd de gemeenteschool gebouwd met als eerste onderwijzer Willem
Broeckmaeyer, een voortreffelijke muzikant die weldra chef werd van de
fanfare. Hij leidde jonge muzikanten op en was tevens actief in de
toneelmaatschappij. Broeckmeyer gaf in 1863 ontslag en werd opgevolgd door:
De
heer Laet (uit Boom)
Op zijn beurt opgevolgd door :
De
heer Bogaerts
Hij was professor aan de muziekschool van Mechelen. Hij was dirigent tot 1909 en werd dan opgevolgd door:
Désiré
Van Hoomissen
Hij was dirigent voor zeer korte tijd en werd opgevolgd in 1910 door :
Petrus
Van Wezenmael
uit Sint-Amands. Reeds in
1911 werd hij opgevolgd door
Lodewijk
Slootmaekers
Deze man kwam uit Niel en nam na al die interim
dirigenten de dirigeerstok op voor een lange en
vruchtbare periode. Slootmaekers verhoogde op
korte tijd het artistieke peil van de fanfare. Hij was een
gewetensvol leider met fantastisch muzikaal
gehoor
die veel aandacht besteedde aan correcte
voorbereiding,
intonaties, bezieling van de opgegeven inhoud
van de partituren. Hij schonk de maatschappij een rijk repertorium, (Tannhauser, Carmen…enz.).
Als
dirigent met onbeperkt gezag bewaren nu nog
de Nestors de herinnering: zijn woord was wet, “als de ‘Sloot’
gesproken had, had Rome gesproken”. Slootmaekers stierf in
‘vliegende bommen ‘.
Lodewijk
Slootmaeckers
---------------------------Jan,
Micky,Ivo
ACTIVITEITENKALENDER
EIKEVLIET
DECEMBER
TONEELKRING
“TAAL & KUNST”
SPEELT
“ONTKOPPELD”
Blijspel
Auteur
: Neil Simon
Regie : Guy Thys
speeldata
:
zaterdag
29 november
vrijdag
5 december
zaterdag
6 december
vrijdag
12 december
zaterdag
13 december
in
Zaal ‘De Balans’
telkens om 20.00 uur.
reservatie tel. 03/889.30.26
(woensdag
gesloten)
--------------------
WOENSDAG
3 DECEMBER
K.A.V.
EIKEVLIET
Voordracht
: G.S.M., haal er uit wat er in zit
in
het Gemeenschapshuis om 19.00 uur
--------------------